شیر برقی پنوماتیک یکی از اجزای کلیدی در سیستم‌های هوای فشرده است که به کمک نیروی الکترومغناطیسی جریان هوا را کنترل می‌کند.
این شیرها در صنایع مختلف ازجمله خودروسازی، بسته‌بندی، خطوط تولید و بسیاری از سیستم‌های اتوماسیون صنعتی کاربرد دارند.
در این آموزش، نحوه‌ی نصب شیر برقی پنوماتیک را به‌صورت مرحله‌به‌مرحله بررسی خواهیم کرد.

قطعات لازم برای نصب شیر برقی پنوماتیک

نصب شیر برقی پنوماتیک نیازمند استفاده از تجهیزات و قطعاتی است که نه‌تنها عملکرد صحیح سیستم را تضمین می‌کنند، بلکه باعث افزایش طول عمر و کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری نیز می‌شوند.

برای نصب یک شیر برقی پنوماتیک نیازمند استفاده از قطعات مختلفی ازجمله واحد مراقبت، اتصالات، لوله‌های هوا و تجهیزات برقی است.

انتخاب و نصب صحیح این قطعات نقش مهمی در عملکرد بهینه‌ی سیستم دارد. برای جلوگیری از خرابی‌های زودهنگام، همیشه از قطعات باکیفیت و مطابق با مشخصات فنی شیر برقی استفاده کنید.

خرابی‌های زودهنگام، همیشه از قطعات باکیفیت و مطابق با مشخصات فنی شیر برقی استفاده کنید.

۱. شیر برقی پنوماتیک

شیر برقی پنوماتیک (Solenoid Valve) هسته‌ی اصلی سیستم کنترل هوا است که با دریافت فرمان الکتریکی، مسیر عبور هوا را باز یا بسته می‌کند. این شیرها در انواع مختلف مانند دو‌راهه، سه‌راهه و پنج‌راهه موجود هستند که بسته به نوع کاربرد انتخاب می‌شوند.

مشخصات مهم هنگام خرید:

  • ولتاژ کاری (۲۴V DC، ۲۲۰V AC و.. .)
  • نوع عملکرد (نرمال باز – نرمال بسته)
  • تعداد پورت‌ها و نحوه‌ی کنترل جریان هوا
  • سایز و نوع اتصال (رزوه‌ای یا فیتینگی)

۲. واحد مراقبت هوا (FRL – Filter, Regulator, Lubricator)

واحد مراقبت یکی از مهم‌ترین قطعاتی است که قبل از ورود هوا به شیر برقی نصب می‌شود. این مجموعه شامل سه بخش اصلی است:

فیلتر (Filter): برای حذف رطوبت، گردوغبار و ذرات معلق از هوای فشرده
رگولاتور (Regulator): برای کنترل و تنظیم فشار هوا متناسب با شیر برقی
روغن‌زن (Lubricator – در صورت نیاز): برای تأمین روان‌کاری در سیستم‌های پنوماتیک

واحد مراقبت هوا (FRL - Filter, Regulator, Lubricator)
واحد مراقبت هوا (FRL – Filter, Regulator, Lubricator)

نصب FRL۳. اتصالات و فیتینگ‌های پنوماتیک

برای متصل کردن لوله‌ها و قطعات مختلف، از انواع اتصالات و فیتینگ‌های پنوماتیکی استفاده می‌شود. این اتصالات معمولاً در دو نوع زیر موجود هستند:

  • اتصالات فیتینگی: برای نصب سریع و آسان بدون نیاز به ابزار خاص
  • اتصالات رزوه‌ای: برای اتصال محکم‌تر که نیاز به آب‌بندی (مثلاً با نوار تفلون) دارد

انواع رایج اتصالات:
🔹 سه‌راهی، زانویی، مستقیم و رابط‌های کاهنده یا افزاینده
🔹 کوپلینگ‌های سریع برای تعویض راحت شلنگ‌ها

۴. لوله‌ها و شلنگ‌های پنوماتیکی

برای انتقال هوا از منبع به شیر برقی، از لوله‌های مخصوص پنوماتیک استفاده می‌شود. این لوله‌ها در جنس‌های مختلفی مانند پلی‌اورتان (PU)، نایلون و تفلون عرضه می‌شوند.

🔹 انتخاب لوله مناسب بر اساس:
✅ فشار کاری سیستم
✅ انعطاف‌پذیری مورد نیاز
✅ مقاومت در برابر سایش و خوردگی

۵. منبع تغذیه و کابل‌های برق

شیر برقی برای عملکرد صحیح نیاز به تأمین انرژی الکتریکی دارد. بسته به نوع شیر برقی، از منبع تغذیه‌ی ۲۴V DC یا ۲۲۰V AC استفاده می‌شود.

نکات مهم در سیم‌کشی:
✔️ رعایت پلاریته در مدل‌های DC
✔️ استفاده از سرسیم‌های استاندارد برای جلوگیری از قطع شدن اتصال
✔️ بهره‌گیری از رله یا PLC برای کنترل بهتر شیر برقی

۶. بست و نگه‌دارنده‌ها

برای نصب و تثبیت قطعات مختلف، از بست‌های فلزی یا پلاستیکی استفاده می‌شود. این بست‌ها از لرزش و جابه‌جایی ناخواسته‌ی قطعات جلوگیری می‌کنند و باعث افزایش ایمنی سیستم می‌شوند.

۷. تجهیزات تست و ایمنی

پس از نصب شیر برقی پنوماتیک، نیاز به تست و بررسی عملکرد آن است. برخی ابزارهای موردنیاز برای این کار شامل موارد زیر هستند:

🔍 فشارسنج: برای اندازه‌گیری و تنظیم فشار هوا
🔍 کیت نشت‌یابی: برای بررسی نشتی در اتصالات
🔍 مولتی‌متر: برای تست ولتاژ و اطمینان از صحت سیم‌کشی

مراحل نصب شیر برقی پنوماتیک

۱. انتخاب محل مناسب برای نصب

قبل از هر چیزی، باید محل نصب شیر برقی را مشخص کنید. نکات زیر را در نظر بگیرید:
✅ فاصله‌ی مناسب از منبع تغذیه‌ی هوا و تجهیزات کنترلی
✅ دسترسی راحت برای تعمیر و نگهداری
✅ قرارگیری در مکانی که در معرض رطوبت و گردوغبار زیاد نباشد

۲. بررسی مشخصات فنی شیر برقی

قبل از نصب، حتماً اطلاعات درج‌شده روی پلاک شیر برقی را با نیازهای سیستم مطابقت دهید. مهم‌ترین مشخصات شامل موارد زیر هستند:

  • ولتاژ و نوع تغذیه (AC یا DC)
  • فشار کاری مجاز
  • نوع اتصالات (رزوه‌ای، فیتینگی، فلنجی)
  • تعداد پورت‌ها و نوع عملکرد (نرمال باز یا نرمال بسته)

۳. نصب واحد مراقبت (FRL)

برای افزایش عمر شیر برقی، حتماً یک واحد مراقبت شامل فیلتر، رگولاتور و روغن‌زن در مسیر ورود هوای فشرده نصب کنید. این کار باعث جلوگیری از ورود رطوبت و ذرات معلق به داخل شیر شده و از خرابی‌های احتمالی پیشگیری می‌کند.

۴. اتصال شیر برقی به سیستم پنوماتیک

شیر برقی دارای چندین پورت است که باید به‌درستی متصل شوند:

  • P یا 1: ورودی هوا
  • A و B یا 2 و 4: خروجی‌ها به عملگر (مثلاً سیلندر پنوماتیک)
  • R و S یا 3 و 5: تخلیه‌ی هوای برگشتی

نکات مهم هنگام اتصال:
🔹 در اتصالات رزوه‌ای، از نوار تفلون برای آب‌بندی استفاده کنید.
🔹 در اتصالات فیتینگی، مطمئن شوید که لوله‌ها کاملاً در جای خود قفل شده‌اند.
🔹 مسیر تخلیه‌ی هوا را به‌درستی تنظیم کنید تا از افزایش فشار برگشتی جلوگیری شود.

۵. سیم‌کشی و برق‌رسانی

  • ابتدا ولتاژ موردنیاز بوبین شیر برقی را بررسی کنید. (مثلاً ۲۴ ولت DC یا ۲۲۰ ولت AC)
  • سیم‌های برق را به درستی به ترمینال‌های شیر متصل کنید.
  • در مدل‌های DC به پلاریته‌ی مثبت و منفی دقت کنید.
  • برای افزایش ایمنی، از یک فیوز مناسب در مدار تغذیه‌ی شیر استفاده کنید.

۶. تست عملکرد شیر برقی

🔍 پس از نصب، این موارد را بررسی کنید:
✅ وجود نشتی در مسیرهای هوا
✅ صحت عملکرد بوبین و باز و بسته شدن شیر
✅ تنظیم فشار متناسب با نیاز سیستم
✅ بررسی صدای غیرعادی یا عملکرد نامنظم

مراحل نگهداری شیر برقی پنوماتیک

۱. بررسی و تمیزکاری دوره‌ای

  • حداقل هر ۳ تا ۶ ماه یک‌بار فیلتر هوای فشرده را تمیز یا تعویض کنید.
  • مسیرهای هوای ورودی و خروجی را از نظر گرفتگی بررسی کنید.
  • وجود روغن یا آلودگی در مسیر هوا می‌تواند باعث خرابی سریع‌تر شود.

🔹 ۲. بررسی بوبین و سیم‌کشی برق

  • از داغ نشدن بیش از حد بوبین مطمئن شوید.
  • در صورت قطع و وصل مداوم و نادرست، ممکن است بوبین نیم‌سوز شده باشد.
  • کابل‌های تغذیه را بررسی کنید و در صورت مشاهده‌ی پارگی یا اتصالات شل، آن‌ها را تعمیر کنید.

🔹 ۳. جلوگیری از ضربه و لرزش زیاد

  • شیر برقی را روی یک پایه‌ی ثابت و محکم نصب کنید تا از لرزش بیش از حد جلوگیری شود.
  • لرزش‌های مداوم می‌توانند باعث شل شدن اتصالات و کاهش عمر بوبین شوند.

🔹 ۴. بررسی فشار و تنظیم آن

  • فشار ورودی را در محدوده‌ی توصیه‌شده‌ی سازنده نگه دارید.
  • فشار بیش‌ازحد می‌تواند به دیافراگم داخلی شیر آسیب بزند.

🔹 ۵. تعویض به‌موقع قطعات مستهلک

  • در صورتی که شیر به‌درستی باز و بسته نمی‌شود، ممکن است نیاز به تعویض بوبین یا اورینگ‌ها داشته باشد.
  • عملکرد کند شیر ممکن است به‌دلیل جرم‌گرفتگی باشد که با یک شستشوی دقیق قابل برطرف شدن است.

نکات مهم برای افزایش عمر شیر برقی پنوماتیک

✅ از هوای خشک و تمیز برای جلوگیری از ایجاد رسوب و خوردگی استفاده کنید.
✅ فشار ورودی را در محدوده‌ی توصیه‌شده توسط سازنده نگه دارید.
✅ از نصب صحیح و بدون تنش مکانیکی در اتصالات اطمینان حاصل کنید.
✅ سیم‌کشی را با محافظت مناسب انجام دهید تا از نویزهای الکتریکی و آسیب جلوگیری شود.

کیاصنعت تامین کننده انواع شیر پنوماتیک ، شیر برقی ، شیر پنوماتیک برقی مانند شیر پنوماتیک سامسون ،شیر پنوماتیک بخاراصفهان، شیر برقی سامسون مدل 3963 ،شیربرقی یوشی تاکی و… است.